حجۃ الاسلام والمسلمین سید محمد جعفر رضوی
حجۃ الاسلام والمسلمین سید محمد جعفر رضوی (1431-1350ھ) ہندوستان کے ممتاز شیعہ علماء میں سے تھے جنہوں نے اپنی زندگی مکتب اہل بیت عصمت و طہارت (ع) کے پیروکاروں کی خدمت میں گزاری اور اپنے علاقہ میں برجستہ و باقی رہنے والی خدمات انجام دیں۔ مدرسہ سلطان المدارس میں اپنے دور میں انہوں نے بہت سے طلباء کی تربیت کی جن میں سے ہر ایک نے ہندوستان اور دیگر ممالک میں اسلام اور شیعیت کا پرچم بلند کیا اور بہت سی خدمات کا ذریعہ بنے۔
رضوی مرحوم 16 صفر 1350ھ بمطابق 7 جولائی 1931 کو ہندوستان کے شیعہ مرکز لکھنؤ شہر کے ایک علمی اور مذہبی گھرانے میں پیدا ہوئے۔ ان کے والد فقیہ اعظم سید محمد حسین اور دادا سید ابوالحسن (متوفی 1313ھ) ہندوستان کے ممتاز علماء میں مانے جاتے تھے۔
تحصیلات
سـید محمدجعفـر رضـوی دروس مقدماتـی را در محلـه خـود از مدرسـه عابدیـه شـهر لکهنـو آغـاز نمـود و سـپس وارد حـوزه علمیه سـلطانالمدارس لکهنو شـد. ایشـان از آمـوزش و پرورش اله آبـاد ایالـت اوتـار پـرادش هنـد، مـدارک علمی مولـوی و عالـم را با درجه ممتـاز دریافت کـرد و از دانشـگاه لکهنـو، مـدرک فاضـل تفسـیر را اخذ نمود. حجت الاسلام سـید محمدجعفـر رضـوی در حـوزه علمیـه سـلطان المدارس، از اسـاتید فاضل آن حـوزه اسـتفاده کـرد و در سـال ۱۹۵۲م بـا موفقیـت مدرک سـنداالفاضل را دریافـت کرد و در سـال ۱۹۵۴م سـند »صدرالافاضـل« را بـا درجـه ممتـاز دریافت کرد. سـید محمدجعفـر در سـال 1955م بـرای ادامه تحصیل دروس عالی فقـه و اصول، عازم نجف اشـرف گردیـد. وی در جـوار مضجـع شـریف امیرالمؤمنیـن(ع)سـکونت گزیـد و از محضـر بزرگانـی نظیر آیات عظام سـید محسـن حکیم، سـید محمد حسـینی، سـید محمود شـاهرودی، سـید علی فانی اصفهانی، سـید ابوالقاسـم خویی و دیگر اسـاتید برجسـته کسـب فیض کرد.
فعالیتهای علمی و تربیتی
سـید جعفر رضوی پس از بیسـت سـال سـکونت در عراق، در سال 1975م به کشور هندوستان بازگشـت و در مدرسـه علمیـه سـلطان المدارس لکهنـو مشـغول تدریـس شـد. در آن زمـان زعامت مدرسـه سـلطان المدارس بر عهده مولانا سـید علی شـاه (متوفی ۱۲۶۹ق) بود. پس از وفات متولی مدرسـه، حجت الاسلام سـید علـی و مدیـر مدرسـه سـید هاشـم رضـا عابـدی، مدیریـت و تولیـت مدرسـه سـلطان المدارس به سـید محمدجعفر رضوی واگذار گردید. مدرسـه سـلطان المدارس در سـال ۱۸۹۲م توسـط جد بزرگ ایشـان آیت الله سـید ابوالحسـن رضوی تأسـیس شـده بود؛ و سید جعفـر از سـال ۱۹۸۷م تـا پایـان عمـرش، مسـئولیت ایـن حـوزه علمیه را بر عهده داشـت. مدرسـه سـلطان المدارس بـه ایـن دلیـل کـه از بـدو تأسـیس بازسـازی نشـده بـود و از جهـات متعـددی نیـاز به بازسـازی داشـت سـید محمدجعفر رضوی در دوره مدیریت خود کار بازسـازی آن را شـروع کرد و در ابتـدا کتابخانـه را تعمیـر و مجهـز کـرد. ایشـان کتابهـای موجـود در کتابخانـه مدرسـه علمیـه سـلطان المدارس را کـه در میـان آنهـا آثـار نفیـس و ارزشـمندی نیـز وجـود داشـت، بازسـازی کرد تا از تلـف شـدن مصـون بماننـد. همچنیـن بـرای احیاء نماز در صحن مدرسـه مسـجدی نیز تأسـیس کرد. سـید جعفـر شـاگردان زیـادی را در ایـن مدرسـه تربیـت کـرد کـه هرکـدام آنهـا در حوزه هـای مختلـف علمـی، فرهنگـی، اجتماعـی و دینـی در شـبه قاره و برخـی کشـورهای دیگـر باعـث ترویـج و گسـترش معـارف اهلبیـت(ع) شـدند. سـید رضـوی مـدارک علمـی سـلطان المدارس، را بـه زبـان عربـی طراحـی نمـود تـا طلاب مدرسـه بتواننـد در عرصه هـای مختلـف آموزشـی و دولتـی وارد شـوند. چـون ایـن اسـناد در برخـی دانشـگاه های هندوسـتان به ویـژه در دانشـگاه علیگـره موردقبـول واقع میشـود، فارغ التحصیلان سـلطان المدارس میتواننـد اسـناد خـود را توسـط ایـن دانشـگاه معادل سـازی کننـد و وارد عرصـه خدمـت در پسـت های دولتـی شـوند.
فعالیتهای تبلیغی
سـید جعفـر رضـوی در کنـار درس و تدریـس، بـه تبلیـغ معـارف اهلبیـت؟(ع) نیـز می پرداخـت و مدتـی نیـز در غیـاب امام جمعـه شـهر لکهنـو، بهعنـوان امام جمعـه موقـت در مسـجد جامع این شـهر نمـاز جمعـه اقامـه میکرد. حجت الاسلام رضـوی بـرای شـرکت در مجالـس و محافـل فرهنگـی و مذهبـی در خـارج از کشـور نیـز شـرکت میکـرد و بـه کشـورهای مختلـف هماننـد عـراق، ایـران، پاکسـتان، فلسـطین، عربسـتان سـعودی و افغانسـتان سـفر میکـرد و در همیـن راسـتا عضـو مجمـع عمومـی مجمـع جهانـی اهلبیـت(ع) نیـز بـود. سـید جعفـر رضـوی از مراجـع عظـام تقلیـد آیت الله سیسـتانی و آیت الله مکارم شـیرازی برای رسـیدگی به امور شـیعیان منطقه اجازه امور حسـبیه و شـرعیه را داشـتند. بـه خاطـر خدمـات علمی ایشـان سـفیر ایـران در خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایـران واقع در لکهنـو در ۱۶ مـه ۲۰۰۹م نشـان شـهید مطهـری بـه وی اعطا کرد.
میراث ماندگار
سـید جعفـر رضـوی در کنـار مشـغله هایی کـه داشـت آثـار علمـی بسـیاری از خـود نیز بـه یادگار گذاشـت کـه برخـی از ایـن آثـار به شـرح ذیل اسـت: *تحفه افتخاریه (کتابی مشتمل بر ادعیه) *رساله ای در میراث به نام التقاط *آسـان حـج منتخـب احکام حـج، مطابق با فتاوی آیت الله حکیـم، آیت الله محمود شـاهرودی و آیت الله خویی*تقریر درس خارج آیت الله سید علی فانی در مباحث استصحاب به زبان عربی *شرح و توضیح کتاب تجریدالاعتقاد خواجه نصیرالدین طوسی به زبان اردو *شرح برخی مباحث قوانین الاصول میرزای قمی به زبان اردو *بدایة الصائمین
رحلت
سرانجام سید جعفر رضوی پس از عمری تلاش و مجاهدت علمی و فرهنگی، در 19 فروردین 1389ش و مطابق با 8 آوریل 2010م، در سن ۸۱ سالگی دار فانی را وداع گفت و پیکرش در شهر لکهنو به خاک سـپرده شد.
حجۃ الاسلام والمسلمین سید محمد جعفر رضوی (1431-1350ھ) ہندوستان کے ممتاز شیعہ علماء میں سے تھے جنہوں نے اپنی زندگی مکتب اہل بیت عصمت و طہارت (ع) کے پیروکاروں کی خدمت میں گزاری اور اپنے علاقہ میں برجستہ و باقی رہنے والی خدمات انجام دیں۔ مدرسہ سلطان المدارس میں اپنے دور میں انہوں نے بہت سے طلباء کی تربیت کی جن میں سے ہر ایک نے ہندوستان اور دیگر ممالک میں اسلام اور شیعیت کا پرچم بلند کیا اور بہت سی خدمات کا ذریعہ بنے۔
رضوی مرحوم 16 صفر 1350ھ بمطابق 7 جولائی 1931 کو ہندوستان کے شیعہ مرکز لکھنؤ شہر کے ایک علمی اور مذہبی گھرانے میں پیدا ہوئے۔ ان کے والد فقیہ اعظم سید محمد حسین اور دادا سید ابوالحسن (متوفی 1313ھ) ہندوستان کے ممتاز علماء میں مانے جاتے تھے۔
تحصیلات
سـید محمدجعفـر رضـوی دروس مقدماتـی را در محلـه خـود از مدرسـه عابدیـه شـهر لکهنـو آغـاز نمـود و سـپس وارد حـوزه علمیه سـلطانالمدارس لکهنو شـد. ایشـان از آمـوزش و پرورش اله آبـاد ایالـت اوتـار پـرادش هنـد، مـدارک علمی مولـوی و عالـم را با درجه ممتـاز دریافت کـرد و از دانشـگاه لکهنـو، مـدرک فاضـل تفسـیر را اخذ نمود. حجت الاسلام سـید محمدجعفـر رضـوی در حـوزه علمیـه سـلطان المدارس، از اسـاتید فاضل آن حـوزه اسـتفاده کـرد و در سـال ۱۹۵۲م بـا موفقیـت مدرک سـنداالفاضل را دریافـت کرد و در سـال ۱۹۵۴م سـند »صدرالافاضـل« را بـا درجـه ممتـاز دریافت کرد. سـید محمدجعفـر در سـال 1955م بـرای ادامه تحصیل دروس عالی فقـه و اصول، عازم نجف اشـرف گردیـد. وی در جـوار مضجـع شـریف امیرالمؤمنیـن(ع)سـکونت گزیـد و از محضـر بزرگانـی نظیر آیات عظام سـید محسـن حکیم، سـید محمد حسـینی، سـید محمود شـاهرودی، سـید علی فانی اصفهانی، سـید ابوالقاسـم خویی و دیگر اسـاتید برجسـته کسـب فیض کرد.
فعالیتهای علمی و تربیتی
سـید جعفر رضوی پس از بیسـت سـال سـکونت در عراق، در سال 1975م به کشور هندوستان بازگشـت و در مدرسـه علمیـه سـلطان المدارس لکهنـو مشـغول تدریـس شـد. در آن زمـان زعامت مدرسـه سـلطان المدارس بر عهده مولانا سـید علی شـاه (متوفی ۱۲۶۹ق) بود. پس از وفات متولی مدرسـه، حجت الاسلام سـید علـی و مدیـر مدرسـه سـید هاشـم رضـا عابـدی، مدیریـت و تولیـت مدرسـه سـلطان المدارس به سـید محمدجعفر رضوی واگذار گردید. مدرسـه سـلطان المدارس در سـال ۱۸۹۲م توسـط جد بزرگ ایشـان آیت الله سـید ابوالحسـن رضوی تأسـیس شـده بود؛ و سید جعفـر از سـال ۱۹۸۷م تـا پایـان عمـرش، مسـئولیت ایـن حـوزه علمیه را بر عهده داشـت. مدرسـه سـلطان المدارس بـه ایـن دلیـل کـه از بـدو تأسـیس بازسـازی نشـده بـود و از جهـات متعـددی نیـاز به بازسـازی داشـت سـید محمدجعفر رضوی در دوره مدیریت خود کار بازسـازی آن را شـروع کرد و در ابتـدا کتابخانـه را تعمیـر و مجهـز کـرد. ایشـان کتابهـای موجـود در کتابخانـه مدرسـه علمیـه سـلطان المدارس را کـه در میـان آنهـا آثـار نفیـس و ارزشـمندی نیـز وجـود داشـت، بازسـازی کرد تا از تلـف شـدن مصـون بماننـد. همچنیـن بـرای احیاء نماز در صحن مدرسـه مسـجدی نیز تأسـیس کرد. سـید جعفـر شـاگردان زیـادی را در ایـن مدرسـه تربیـت کـرد کـه هرکـدام آنهـا در حوزه هـای مختلـف علمـی، فرهنگـی، اجتماعـی و دینـی در شـبه قاره و برخـی کشـورهای دیگـر باعـث ترویـج و گسـترش معـارف اهلبیـت(ع) شـدند. سـید رضـوی مـدارک علمـی سـلطان المدارس، را بـه زبـان عربـی طراحـی نمـود تـا طلاب مدرسـه بتواننـد در عرصه هـای مختلـف آموزشـی و دولتـی وارد شـوند. چـون ایـن اسـناد در برخـی دانشـگاه های هندوسـتان به ویـژه در دانشـگاه علیگـره موردقبـول واقع میشـود، فارغ التحصیلان سـلطان المدارس میتواننـد اسـناد خـود را توسـط ایـن دانشـگاه معادل سـازی کننـد و وارد عرصـه خدمـت در پسـت های دولتـی شـوند.
فعالیتهای تبلیغی
سـید جعفـر رضـوی در کنـار درس و تدریـس، بـه تبلیـغ معـارف اهلبیـت؟(ع) نیـز می پرداخـت و مدتـی نیـز در غیـاب امام جمعـه شـهر لکهنـو، بهعنـوان امام جمعـه موقـت در مسـجد جامع این شـهر نمـاز جمعـه اقامـه میکرد. حجت الاسلام رضـوی بـرای شـرکت در مجالـس و محافـل فرهنگـی و مذهبـی در خـارج از کشـور نیـز شـرکت میکـرد و بـه کشـورهای مختلـف هماننـد عـراق، ایـران، پاکسـتان، فلسـطین، عربسـتان سـعودی و افغانسـتان سـفر میکـرد و در همیـن راسـتا عضـو مجمـع عمومـی مجمـع جهانـی اهلبیـت(ع) نیـز بـود. سـید جعفـر رضـوی از مراجـع عظـام تقلیـد آیت الله سیسـتانی و آیت الله مکارم شـیرازی برای رسـیدگی به امور شـیعیان منطقه اجازه امور حسـبیه و شـرعیه را داشـتند. بـه خاطـر خدمـات علمی ایشـان سـفیر ایـران در خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایـران واقع در لکهنـو در ۱۶ مـه ۲۰۰۹م نشـان شـهید مطهـری بـه وی اعطا کرد.
میراث ماندگار
سـید جعفـر رضـوی در کنـار مشـغله هایی کـه داشـت آثـار علمـی بسـیاری از خـود نیز بـه یادگار گذاشـت کـه برخـی از ایـن آثـار به شـرح ذیل اسـت: *تحفه افتخاریه (کتابی مشتمل بر ادعیه) *رساله ای در میراث به نام التقاط *آسـان حـج منتخـب احکام حـج، مطابق با فتاوی آیت الله حکیـم، آیت الله محمود شـاهرودی و آیت الله خویی*تقریر درس خارج آیت الله سید علی فانی در مباحث استصحاب به زبان عربی *شرح و توضیح کتاب تجریدالاعتقاد خواجه نصیرالدین طوسی به زبان اردو *شرح برخی مباحث قوانین الاصول میرزای قمی به زبان اردو *بدایة الصائمین
رحلت
سرانجام سید جعفر رضوی پس از عمری تلاش و مجاهدت علمی و فرهنگی، در 19 فروردین 1389ش و مطابق با 8 آوریل 2010م، در سن ۸۱ سالگی دار فانی را وداع گفت و پیکرش در شهر لکهنو به خاک سـپرده شد.