حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجعفر شمس‌الدین عاملی
حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجعفر شمس‌الدین عاملی (۱۹۴۲-۲۰۲۰م)، استاد و پژوهشگر برجسته شیعه اهل لبنان بود که عمر خویش را در راه خدمت به مکتب اهل‌بیت(ع) و تقویت وحدت امت اسلامی صرف کرد و آثار متعددی درعلوم مختلف اسلامی همچون فقه، حدیث و کلام از خود به یادگار گذاشت. دراسات فی العقیدة الإسلامیة، مدخل إلى دراسة علم أصول الفقه، مباحث و نفحات قرآنیة و نظام العقوبات فی الإسلام از جمله آثار مکتوب ایشان است.
این عالم شیعی، دروس حوزوی را در نجف اشرف نزد آیتالله سید ابوالقاسم خویی و آیتالله شهید سید محمدباقر صدر فرا گرفت. همچنین در مقطع دکتری رشته فقه و حقوق از لبنان فارغ‌التحصیل شد. دکتر شمس‌الدین مدرس دانشکده اصول‌الدین بغداد و دانشکده شریعت دانشگاه اسلامی بیروت بود
زندگی‌نامه
حجتالاسلام و المسلمین محمدجعفر شمس‌الدین عاملی در سال ۱۹۴۲م/۱۳۶۱ق در میان خانواده‌ای اهل علم و مبارزه و جهاد در نجف اشرف به دنیا آمد. او فرزند مرحوم آیتالله شیخ عبدالکریم شمس‌الدین و برادر آیتالله محمدمهدی شمس‌الدین، رئیس فقید مجلس اعلای اسلامی شیعیان، بود.
تحصیلات
حجتالاسلام و المسلمین شمس‌الدین، در حوزه نجف فقه و اصول را نزد مراجع بزرگی همچون آیت الله سید ابوالقاسم خوئی و آیت الله شهید سید محمدباقر صدر اول فراگرفت. او در کنار تحصیل در حوزه علمیه، به تحصیلات آکادمیک روی آورد و در سال ۱۹۶۴م از دانشکده فقه فارغ التحصیل شد. کارشناسی ارشدش را در سال ۱۹۷۱م از دانشکده ادبیات گرفت و سپس در مقطع دکتری فقه و حقوق در لبنان فارغ التحصیل شد.
تدریس
ایشان در دانشکده اصول الدین بغداد، کلام و فلسفه و تفسیر را تدریس می‌کرد؛ اما در سال ۱۹۶۹م از سوی رژیم بعث عراق بازداشت شد و پس از آن در سال ۱۹۷۳م به لبنان مهاجرت کرد و در آنجا به تدریس حوزوی و دانشگاهی مشغول شد.
دکتر شمس‌الدین مدرس دانشکده شریعت در دانشگاه اسلامی بیروت بود. او پس از مدتی رئیس این دانشکده شد. وی همچنین به مدت بیست سال مدیریت و تدریس در مؤسسه شهید اول در بیروت را به عهده داشت.
این عالم شیعی عمر خویش را در راه گسترش اسلام و مکتب اهل بیت(ع) و تقویت وحدت امت اسلامی صرف کرد و تلاش زیادی در دفاع از اعتقادات اسلامی به ویژه در برابر امواج انحرافی انجام داد. وی تاثیر زیادی در جریان های سیاسی و جهادی بیروت نیز داشت و به شجاعت معروف بود.
آثار و تألیفات
حجتالاسلام شمس‌الدین عاملی تالیفات متعددی در فقه و حدیث و اعتقادات دارد. کتاب‌ّهای وی عبارتند از:
- دراسات في العقيدة الإسلامية
- مدخل إلى دراسة علم أصول الفقه
- مدخل إلى دراسة الشريعة الإسلامية
- مباحث و نفحات قرآنية
- اليهودية ليست ديانة توراتية
- أحكام الأسرة في الإسلام و القوانین الخاصة للطوائف الدینیة اللبنانیة
- نظام العقوبات في الإسلام
- النکاح و الطلاق و توابعه في الفقه الإسلامي
- قراءات فكرية ملتزمة
- المرأة بين الجاهلية و الإسلام؛ الأسوة والقدوة
- الوقف وأحكامه في الفقه الإسلامي والقوانين اللبنانية
- الحرب في الإسلام
- قراءات فكرية ملتزمة
- الوصية وأحكامها فی الفقه الاسلامی
- مشیخة الفقیه؛ شرح و ترجمة و تعليق محمدجعفر شمس‌الدين (شرح مشیخه من لایحضره الفقیه (ج۴))
دکتر محمدجعفر در کنار پژوهش و نگارش، به تحقیق و تصحیح کتاب نیز اشتغال داشت. برخی از کتاب‌هایی که ایشان تحقیق و تصحیح کرده، از این قرار است:
- تهذيب الأحکام في شرح المقنعة للشيخ المفيد اثر شیخ طوسی
- روضة الکافي اثر محمد بن یعقوب کلینی
- أصل الشیعة و أصولها اثر محمدحسین آل‌‌کاشف‌الغطاء
- تفسير القرآن الکريم نوشته ملاصدرای شیرازی
- السنن التاریخیة في القرآن اثر سید محمدباقر صدر
افزون بر کتاب‌ّهای مذکور، ایشان مقالات متعددی نیز در نشریات لبنانی و عربی و اسلامی منتشر کرده است. همچنین در سمینارها و همایش‌ها و گفتگو‌های تلویزیونی مختلفی نیز شرکت و سخرانی کرده است. از جمله در ربیع الاول 1413ق/ آگوست ۱۹۹۲م در پنجمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی در تهران به سخنرانی پرداختند.
رحلت
شیخ محمد جعفر در 14 تیر 1399ش/۱۲ ذی‌القعده ۱۴۴۱ق/ ۴ جولای ۲۰۲۰م در سن ۷۸ سالگی پس از یک دوره طولانی بیماری، در لبنان از دنیا رفت. جنازه وی پس از تشییع در ضاحیه بیروت، به عراق منتقل شد در ۱۴ ذی‌القعده و طبق وصیتش در وادی السلام نجف اشرف به خاک سپرده شد. در پی ارتحال این محقق شیعه، شخصیت‌های مذهبی و سیاسی لبنان، عراق و ایران پیامهای تسلیت جداگانه صادر کردند.
بخشی از بیانیهای که حزب الله لبنان، در پی رحلت ایشان صادر کرده است، به شرح زیر است:
شیخ شمس‌الدین عالم، نویسنده، مدرّس و منادی وحدت در مقابله با دشمنان بود و نقش فعال و مؤثری در تربیت نسل مقاوم داشت و در تمامی موضع‌گیری‌هایش از مقاومت حمایت کرد. درگذشت این عالم جلیل القدر خسارت بزرگی برای حوزه‌های علمیه و اهل علم، جهاد و مقاومت است.
حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجعفر شمس‌الدین عاملی (۱۹۴۲-۲۰۲۰م)، استاد و پژوهشگر برجسته شیعه اهل لبنان بود که عمر خویش را در راه خدمت به مکتب اهل‌بیت(ع) و تقویت وحدت امت اسلامی صرف کرد و آثار متعددی درعلوم مختلف اسلامی همچون فقه، حدیث و کلام از خود به یادگار گذاشت. دراسات فی العقیدة الإسلامیة، مدخل إلى دراسة علم أصول الفقه، مباحث و نفحات قرآنیة و نظام العقوبات فی الإسلام از جمله آثار مکتوب ایشان است.
این عالم شیعی، دروس حوزوی را در نجف اشرف نزد آیتالله سید ابوالقاسم خویی و آیتالله شهید سید محمدباقر صدر فرا گرفت. همچنین در مقطع دکتری رشته فقه و حقوق از لبنان فارغ‌التحصیل شد. دکتر شمس‌الدین مدرس دانشکده اصول‌الدین بغداد و دانشکده شریعت دانشگاه اسلامی بیروت بود
زندگی‌نامه
حجتالاسلام و المسلمین محمدجعفر شمس‌الدین عاملی در سال ۱۹۴۲م/۱۳۶۱ق در میان خانواده‌ای اهل علم و مبارزه و جهاد در نجف اشرف به دنیا آمد. او فرزند مرحوم آیتالله شیخ عبدالکریم شمس‌الدین و برادر آیتالله محمدمهدی شمس‌الدین، رئیس فقید مجلس اعلای اسلامی شیعیان، بود.
تحصیلات
حجتالاسلام و المسلمین شمس‌الدین، در حوزه نجف فقه و اصول را نزد مراجع بزرگی همچون آیت الله سید ابوالقاسم خوئی و آیت الله شهید سید محمدباقر صدر اول فراگرفت. او در کنار تحصیل در حوزه علمیه، به تحصیلات آکادمیک روی آورد و در سال ۱۹۶۴م از دانشکده فقه فارغ التحصیل شد. کارشناسی ارشدش را در سال ۱۹۷۱م از دانشکده ادبیات گرفت و سپس در مقطع دکتری فقه و حقوق در لبنان فارغ التحصیل شد.
تدریس
ایشان در دانشکده اصول الدین بغداد، کلام و فلسفه و تفسیر را تدریس می‌کرد؛ اما در سال ۱۹۶۹م از سوی رژیم بعث عراق بازداشت شد و پس از آن در سال ۱۹۷۳م به لبنان مهاجرت کرد و در آنجا به تدریس حوزوی و دانشگاهی مشغول شد.
دکتر شمس‌الدین مدرس دانشکده شریعت در دانشگاه اسلامی بیروت بود. او پس از مدتی رئیس این دانشکده شد. وی همچنین به مدت بیست سال مدیریت و تدریس در مؤسسه شهید اول در بیروت را به عهده داشت.
این عالم شیعی عمر خویش را در راه گسترش اسلام و مکتب اهل بیت(ع) و تقویت وحدت امت اسلامی صرف کرد و تلاش زیادی در دفاع از اعتقادات اسلامی به ویژه در برابر امواج انحرافی انجام داد. وی تاثیر زیادی در جریان های سیاسی و جهادی بیروت نیز داشت و به شجاعت معروف بود.
آثار و تألیفات
حجتالاسلام شمس‌الدین عاملی تالیفات متعددی در فقه و حدیث و اعتقادات دارد. کتاب‌ّهای وی عبارتند از:
- دراسات في العقيدة الإسلامية
- مدخل إلى دراسة علم أصول الفقه
- مدخل إلى دراسة الشريعة الإسلامية
- مباحث و نفحات قرآنية
- اليهودية ليست ديانة توراتية
- أحكام الأسرة في الإسلام و القوانین الخاصة للطوائف الدینیة اللبنانیة
- نظام العقوبات في الإسلام
- النکاح و الطلاق و توابعه في الفقه الإسلامي
- قراءات فكرية ملتزمة
- المرأة بين الجاهلية و الإسلام؛ الأسوة والقدوة
- الوقف وأحكامه في الفقه الإسلامي والقوانين اللبنانية
- الحرب في الإسلام
- قراءات فكرية ملتزمة
- الوصية وأحكامها فی الفقه الاسلامی
- مشیخة الفقیه؛ شرح و ترجمة و تعليق محمدجعفر شمس‌الدين (شرح مشیخه من لایحضره الفقیه (ج۴))
دکتر محمدجعفر در کنار پژوهش و نگارش، به تحقیق و تصحیح کتاب نیز اشتغال داشت. برخی از کتاب‌هایی که ایشان تحقیق و تصحیح کرده، از این قرار است:
- تهذيب الأحکام في شرح المقنعة للشيخ المفيد اثر شیخ طوسی
- روضة الکافي اثر محمد بن یعقوب کلینی
- أصل الشیعة و أصولها اثر محمدحسین آل‌‌کاشف‌الغطاء
- تفسير القرآن الکريم نوشته ملاصدرای شیرازی
- السنن التاریخیة في القرآن اثر سید محمدباقر صدر
افزون بر کتاب‌ّهای مذکور، ایشان مقالات متعددی نیز در نشریات لبنانی و عربی و اسلامی منتشر کرده است. همچنین در سمینارها و همایش‌ها و گفتگو‌های تلویزیونی مختلفی نیز شرکت و سخرانی کرده است. از جمله در ربیع الاول 1413ق/ آگوست ۱۹۹۲م در پنجمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی در تهران به سخنرانی پرداختند.
رحلت
شیخ محمد جعفر در 14 تیر 1399ش/۱۲ ذی‌القعده ۱۴۴۱ق/ ۴ جولای ۲۰۲۰م در سن ۷۸ سالگی پس از یک دوره طولانی بیماری، در لبنان از دنیا رفت. جنازه وی پس از تشییع در ضاحیه بیروت، به عراق منتقل شد در ۱۴ ذی‌القعده و طبق وصیتش در وادی السلام نجف اشرف به خاک سپرده شد. در پی ارتحال این محقق شیعه، شخصیت‌های مذهبی و سیاسی لبنان، عراق و ایران پیامهای تسلیت جداگانه صادر کردند.
بخشی از بیانیهای که حزب الله لبنان، در پی رحلت ایشان صادر کرده است، به شرح زیر است:
شیخ شمس‌الدین عالم، نویسنده، مدرّس و منادی وحدت در مقابله با دشمنان بود و نقش فعال و مؤثری در تربیت نسل مقاوم داشت و در تمامی موضع‌گیری‌هایش از مقاومت حمایت کرد. درگذشت این عالم جلیل القدر خسارت بزرگی برای حوزه‌های علمیه و اهل علم، جهاد و مقاومت است.