دکتر واصم محمد علی‌اف
دکتر واصم محمد علی‌اف (۱۹۴۲-۲۰۱۹م) استاد دانشگاه باکو و از مشاهیر برجسته کشور آذربایجان بود که با ترجمه قرآن کریم به زبان ترکی آذربایجانی، نقش بسزایی در انتقال آموزه‌های دین مبین اسلام به زبان ترکی آذربایجانی ایفا نمود. همچنین ایشان با این تلاش ارزشمند خود، زمینه آشنایی ترک‌زبانان با اسلام ناب محمدی را فراهم آورد. ترجمه ایشان از قرآن کریم به حدی با استقبال مسلمانان مواجه شده است که تاکنون بیش از ده بار تجدید چاپ شده است.
مرحوم واصم، علاوه بر ترجمه قرآن کریم، حدود ۲۰ کتاب و ۶۰۰ مقاله نیز تألیف نموده است. ایشان همچنین مسئولیت‌های مختلف علمی در دانشگاه باکو بر عهده داشت و با محافل علمی و دانشگاه‌های کشورهای اسلامی نیز همکاری می‌کرد. ریاست شورای علمی-دینی اداره مسلمانان قفقاز و آكادميست حقوقی سازمان كنفرانس اسلامی از دیگر مسئولیت‌های دکتر واصم به شمار می‌رفت.
این مترجم قرآن کریم با مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) ارتباط داشت و از این طریق نیز منشأ خدمات ارزشمندی به جامعه پیروان مکتب اهل‌بیت(ع) شده است.
زندگی‌نامه
دکتر واصم محمد علی‌اف (به انگلیسی: Vasim Mammadaliyev) در ۲۷ آگوست ۱۹۴۲م در روستایی در اطراف باكو در کشور آذربایجان چشم به جهان گشود. ایشان پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی و متوسطه در باکو، از سال ۱۹۵۹ تا سال ۱۹۶۴م در دانشكده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی باكو در رشته زبان و گويش عربی مشغول به تحصيل شد و از سال ۱۹۶۵م برای کسب کارشناسی ارشد، در دانشگاه دولتی تفلیس تحصیل کرد و درسال ۱۹۶۸م با دفاع از پایان‌نامه خود، از این دانشگاه فارغ‌التحصیل گردید. محمد علی‌اف پس از گذراندن دوره دکترا، در سال ۱۹۷۴م در دانشگاه دولتی باكو از پايان‌نامه دكترای خود با عنوان «نقش افعال زمانی در زبان و ادبيات معاصر عرب» دفاع كرد و در سال ۱۰۷۸م نيز به رتبه استادی نايل آمد.
ایشان همكاری نزديكی با محافل علمی و دانشگاه‌های کشورهای تركيه، عراق، جمهوری اسلامی ايران، مصر، ليبی، گرجستان، روسيه، عربستان، سوريه، امارات و كويت داشت و در سال ۱۹۹۴م از سوی سازمان كنفرانس اسلامی به عنوان آكادميست حقوقی اين سازمان انتخاب شد. دکتر واصم محمد علی‌اف، در سال ۲۰۰۲م نيز به دليل خدمات مؤثر و طولانی‌اش به ادبيات کشور آذربايجان از سوی حيدر علی‌اف، رئیس جمهور وقت جمهوری آذربايجان، عالی‌ترين جايزه اين كشور با نام جايزه «شهرت» را دریافت کرد. ایشان همچنین در این سال به عنوان یکی از مشاهیر کشور آذربایجان انتخاب شد. واصم محمد، سالها مجری برنامه «درگاه حقیقت » بود که از تلویزیون آذربایجان پخش می‌شد.
میراث ماندگار
واصم محمد علی‌اف، با انتشار آثاری به زبان عربی به عنوان محققی برجسته در این زمینه شناخته می‌شود. ایشان مؤلف بیش از ۲۰ کتاب و ۶۰۰ مقاله علمی و عمومی است. همچنین پایاننامه‌های متعددی نیز به راهنمایی ایشان، دفاع شده است.
مهمترین اثر بر جای مانده از دکتر واصم محمد ترجمه قرآن کریم به زبان ترکی آذربایجانی است. ایشان در سال ۱۹۹۱م برابر با ۱۳۷۰ش با همکاری ضیاء بنیاد اف، قرآن کریم را به زبان ترکی آذربایجانی ترجمه کرد. این ترجمه ارزشمند مورد توجه قرار گرفته و تاکنون بیش از ۱۰ بار تجدید چاپ شده است.
برخی دیگر از آثار دکتر واصم محمد علی‌اف از این قرار است: قرآن و علم، ملاحظاتی درباره تقریب مذاهب در اسلام و جهات اصلی تقریب، بخش‌های زمان و شخص در فعل زبان عربی، اسلام و جوانان، مثنوی در فعالیت‌های ادبی مولانا، برنامه درسی زبان عربی (برای تدریس در دوره لیسانس در دانشگاه)، زبان‌شناسی عربی به عنوان یکی از شاخه‌های زبان‌شناسی عمومی، اخلاق اسلامی و اساس‌های آن، نظر دانشمندان مسلمان درباره جهانی‌شدن، کتاب اسلام علیه تروریسم، افراط‌گرایی و تجاوز، همکاری برای صلح در قفقاز
مسئولیت‌ها
دکتر واصم محمد در سال‌های مختلف، سمت‌های علمی و اداری بسیاری را در کشور آذربایجان و کشورهای دیگر، بر عهده داشته است. ایشان از سال ۱۹۶۸م به بعد در دانشگاه دولتی باکو، سمت‌های مختلفی داشت:
- استاد: آن مرحوم سالها در این دانشگاه به تدریس پرداخت.
- رئیس دانشکده الهیئت دانشگاه دولتی باکو
- رئیس گروه زبان‌شناسی عربی دانشگاه باکو
- رئیس دانشکده شرق‌شناسی (حدود ۱۰ سال)
- معاون دانشکده‌های علوم انسانی
- رئیس گروه زبان عربی دانشگاه دولتی باکو
دکتر واصم علاوه بر مسئولیت‌های آکادمیک در کشور آذربایجان، مسئولیت‌های مختلفی را نیز بر عهده گرفت که برخی از آنها عبار تاند از:
- ریاست انجمن دوستی آذربایجان و عراق
- عضو آکادمی علوم عراق
- عضو آکادمی حقوق اسلامی در سازمان همکاری اسلامی
- عضو آکادمی زبان عربی مصر
- عضويت پژوهشگاه علوم قرآنی و زبان‌شناسی عربی سوريه
- اشتغال به عنوان سخنگوی آموزش عالی جمهوری آذربايجان
- رئیس شورای علمی-دینی اداره مسلمانان قفقاز
رحلت
استاد واصم محمد علی‌اف سرانجام پس از عمری مجاهدت علمی، در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹م دارفانی را وداع گفت و به دیار باقی شتافت. پیکر آن مرحوم از دانشگاه دولتی باکو تشییع شد و در بخش مفاخر آرام گرفت. مراسم خاک‌سپاری این اسلام‌شناس با حضور جواد جهان‌گیرزاده سفیر وقت جمهوری اسلامی ایران، اصغر فارسی، رایزن فرهنگی وقت سفارت ایران در باکو، مقامات دولتی و جمعی از شخصیت‌های علمی، فرهنگی و ادبی جمهوری آذربایجان برگزار شد. معاون اول وقت رئیس‌جمهور آذربایجان در پیامی درگذشت دکتر واصم محمد علی‌اف راتسلیت گفته و او را مردی باهوش، بسیار والا و دارای ویژگی‌های اخلاقی کمیاب معرفی کرد و او را تأثیرگذار در جهان علم دانست که خدمات استثنایی در توسعه شرق‌شناسی در کشور آذربایجان داشت.
دکتر واصم محمد علی‌اف (۱۹۴۲-۲۰۱۹م) استاد دانشگاه باکو و از مشاهیر برجسته کشور آذربایجان بود که با ترجمه قرآن کریم به زبان ترکی آذربایجانی، نقش بسزایی در انتقال آموزه‌های دین مبین اسلام به زبان ترکی آذربایجانی ایفا نمود. همچنین ایشان با این تلاش ارزشمند خود، زمینه آشنایی ترک‌زبانان با اسلام ناب محمدی را فراهم آورد. ترجمه ایشان از قرآن کریم به حدی با استقبال مسلمانان مواجه شده است که تاکنون بیش از ده بار تجدید چاپ شده است.
مرحوم واصم، علاوه بر ترجمه قرآن کریم، حدود ۲۰ کتاب و ۶۰۰ مقاله نیز تألیف نموده است. ایشان همچنین مسئولیت‌های مختلف علمی در دانشگاه باکو بر عهده داشت و با محافل علمی و دانشگاه‌های کشورهای اسلامی نیز همکاری می‌کرد. ریاست شورای علمی-دینی اداره مسلمانان قفقاز و آكادميست حقوقی سازمان كنفرانس اسلامی از دیگر مسئولیت‌های دکتر واصم به شمار می‌رفت.
این مترجم قرآن کریم با مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) ارتباط داشت و از این طریق نیز منشأ خدمات ارزشمندی به جامعه پیروان مکتب اهل‌بیت(ع) شده است.
زندگی‌نامه
دکتر واصم محمد علی‌اف (به انگلیسی: Vasim Mammadaliyev) در ۲۷ آگوست ۱۹۴۲م در روستایی در اطراف باكو در کشور آذربایجان چشم به جهان گشود. ایشان پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی و متوسطه در باکو، از سال ۱۹۵۹ تا سال ۱۹۶۴م در دانشكده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی باكو در رشته زبان و گويش عربی مشغول به تحصيل شد و از سال ۱۹۶۵م برای کسب کارشناسی ارشد، در دانشگاه دولتی تفلیس تحصیل کرد و درسال ۱۹۶۸م با دفاع از پایان‌نامه خود، از این دانشگاه فارغ‌التحصیل گردید. محمد علی‌اف پس از گذراندن دوره دکترا، در سال ۱۹۷۴م در دانشگاه دولتی باكو از پايان‌نامه دكترای خود با عنوان «نقش افعال زمانی در زبان و ادبيات معاصر عرب» دفاع كرد و در سال ۱۰۷۸م نيز به رتبه استادی نايل آمد.
ایشان همكاری نزديكی با محافل علمی و دانشگاه‌های کشورهای تركيه، عراق، جمهوری اسلامی ايران، مصر، ليبی، گرجستان، روسيه، عربستان، سوريه، امارات و كويت داشت و در سال ۱۹۹۴م از سوی سازمان كنفرانس اسلامی به عنوان آكادميست حقوقی اين سازمان انتخاب شد. دکتر واصم محمد علی‌اف، در سال ۲۰۰۲م نيز به دليل خدمات مؤثر و طولانی‌اش به ادبيات کشور آذربايجان از سوی حيدر علی‌اف، رئیس جمهور وقت جمهوری آذربايجان، عالی‌ترين جايزه اين كشور با نام جايزه «شهرت» را دریافت کرد. ایشان همچنین در این سال به عنوان یکی از مشاهیر کشور آذربایجان انتخاب شد. واصم محمد، سالها مجری برنامه «درگاه حقیقت » بود که از تلویزیون آذربایجان پخش می‌شد.
میراث ماندگار
واصم محمد علی‌اف، با انتشار آثاری به زبان عربی به عنوان محققی برجسته در این زمینه شناخته می‌شود. ایشان مؤلف بیش از ۲۰ کتاب و ۶۰۰ مقاله علمی و عمومی است. همچنین پایاننامه‌های متعددی نیز به راهنمایی ایشان، دفاع شده است.
مهمترین اثر بر جای مانده از دکتر واصم محمد ترجمه قرآن کریم به زبان ترکی آذربایجانی است. ایشان در سال ۱۹۹۱م برابر با ۱۳۷۰ش با همکاری ضیاء بنیاد اف، قرآن کریم را به زبان ترکی آذربایجانی ترجمه کرد. این ترجمه ارزشمند مورد توجه قرار گرفته و تاکنون بیش از ۱۰ بار تجدید چاپ شده است.
برخی دیگر از آثار دکتر واصم محمد علی‌اف از این قرار است: قرآن و علم، ملاحظاتی درباره تقریب مذاهب در اسلام و جهات اصلی تقریب، بخش‌های زمان و شخص در فعل زبان عربی، اسلام و جوانان، مثنوی در فعالیت‌های ادبی مولانا، برنامه درسی زبان عربی (برای تدریس در دوره لیسانس در دانشگاه)، زبان‌شناسی عربی به عنوان یکی از شاخه‌های زبان‌شناسی عمومی، اخلاق اسلامی و اساس‌های آن، نظر دانشمندان مسلمان درباره جهانی‌شدن، کتاب اسلام علیه تروریسم، افراط‌گرایی و تجاوز، همکاری برای صلح در قفقاز
مسئولیت‌ها
دکتر واصم محمد در سال‌های مختلف، سمت‌های علمی و اداری بسیاری را در کشور آذربایجان و کشورهای دیگر، بر عهده داشته است. ایشان از سال ۱۹۶۸م به بعد در دانشگاه دولتی باکو، سمت‌های مختلفی داشت:
- استاد: آن مرحوم سالها در این دانشگاه به تدریس پرداخت.
- رئیس دانشکده الهیئت دانشگاه دولتی باکو
- رئیس گروه زبان‌شناسی عربی دانشگاه باکو
- رئیس دانشکده شرق‌شناسی (حدود ۱۰ سال)
- معاون دانشکده‌های علوم انسانی
- رئیس گروه زبان عربی دانشگاه دولتی باکو
دکتر واصم علاوه بر مسئولیت‌های آکادمیک در کشور آذربایجان، مسئولیت‌های مختلفی را نیز بر عهده گرفت که برخی از آنها عبار تاند از:
- ریاست انجمن دوستی آذربایجان و عراق
- عضو آکادمی علوم عراق
- عضو آکادمی حقوق اسلامی در سازمان همکاری اسلامی
- عضو آکادمی زبان عربی مصر
- عضويت پژوهشگاه علوم قرآنی و زبان‌شناسی عربی سوريه
- اشتغال به عنوان سخنگوی آموزش عالی جمهوری آذربايجان
- رئیس شورای علمی-دینی اداره مسلمانان قفقاز
رحلت
استاد واصم محمد علی‌اف سرانجام پس از عمری مجاهدت علمی، در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹م دارفانی را وداع گفت و به دیار باقی شتافت. پیکر آن مرحوم از دانشگاه دولتی باکو تشییع شد و در بخش مفاخر آرام گرفت. مراسم خاک‌سپاری این اسلام‌شناس با حضور جواد جهان‌گیرزاده سفیر وقت جمهوری اسلامی ایران، اصغر فارسی، رایزن فرهنگی وقت سفارت ایران در باکو، مقامات دولتی و جمعی از شخصیت‌های علمی، فرهنگی و ادبی جمهوری آذربایجان برگزار شد. معاون اول وقت رئیس‌جمهور آذربایجان در پیامی درگذشت دکتر واصم محمد علی‌اف راتسلیت گفته و او را مردی باهوش، بسیار والا و دارای ویژگی‌های اخلاقی کمیاب معرفی کرد و او را تأثیرگذار در جهان علم دانست که خدمات استثنایی در توسعه شرق‌شناسی در کشور آذربایجان داشت.