آیت‌الله عبدالامیر قَبَلان
آیت‌الله عبدالامیر قَبَلان (۱۹۶۳-۲۰۲۱م) عالم مجاهد شیعه، رئیس مجلس اعلای شیعیان لبنان و از مؤسسان جنبش امل بود که در راستای وحدت اسلامی در لبنان تلاش‌های زیادی انجام داد. ایشان از چهره‌های برجسته مقاومت اسلامی و از مخالفان توافق با رژیم صهیونیستی بود.
آیت‌الله عبدالامیر قَبَلان (۱۹۶۳-۲۰۲۱م) عالم مجاهد شیعه، رئیس مجلس اعلای شیعیان لبنان و از مؤسسان جنبش امل بود که در راستای وحدت اسلامی در لبنان تلاش‌های زیادی انجام داد. ایشان از چهره‌های برجسته مقاومت اسلامی و از مخالفان توافق با رژیم صهیونیستی بود.
این عالم شیعه، در حوزه علمیه نجف از عالمانی چون آیات عظام سید ابوالقاسم خویی، سید محمدباقر صدر و سید محسن حکیم بهره برد و به درجه اجتهاد نائل شد و پس از مدتی تدریس و تبلیغ در عراق، به لبنان بازگشت و در آنجا منشأ خدمات گسترده علمی، دینی و عمرانی شد. احداث مساجد، حسینه‌ها، مدارس علمیه و مراکز درمانی متعدد، برخی دیگر از خدمات ایشان است.
از آیت‌الله قبلان آثار متعددی در موضوع اهل‌بیت(ع)، کلام، اخلاق و ادبیات عرب بر جای مانده است.
زندگی‌نامه
علامه شیخ عبدالامیر قبلان در سال ۱۹۳۶م در «میس الجبل» واقع در جبل عامل لبنان، چشم به جهان گشود. پدرش شیخ محمدعلی قبلان و پدربزرگش شیخ موسی قبلان، از علمای برجسته لبنان بودند و در جنبش علمی و سیاسی منطقه جبل عامل، نقش مهمی داشته‌اند. پدرش منصب «مفتی جعفری ممتاز» را بر عهده داشت که پس از او به فرزندش عبدالامیر قبلان رسید.
ایشان برای تحصیلات حوزوی به نجف اشرف مهاجرت کرده و در سال ۱۹۶۳م به لبنان بازگشت و در شهر برج البراجنة در جبل عامل ساکن شد. فرزند ایشان، شیخ احمد قبلان، نائب‌رئیس مجلس اعلای شیعیان و امام جمعه شهر برج البراجنة لبنان است.
تحصیلات
شیخ قبلان ادبیات عرب و مقدمات علوم دینی را از پدرش آموخت و علوم آکادمیک را در معهد الرز در بیروت گذراند. ایشان برای تحصیل دروس حوزوی به حوزه علمیه نجف اشرف رفت و از محضر آیات عظام سید ابوالقاسم خویی، سید محمدباقر صدر، سید محسن حکیم، سید حسین حمامی، سید اسماعیل صدر و محمدتقی جواهری بهره برد.
علامه قبلان از آیات عظام سید اسماعیل صدر و سید کاظم شریعتمداری اجازه اجتهاد و از آیات عظام سید ابوالقاسم خویی و سید محسن حکیم وکالت عام شرعی گرفت.
تبلیغ و تدریس
شیخ عبدالامیر قبلان در سال ۱۹۵۷م، از سوی آیت‌الله سید محسن حکیم، مدیریت امور تبلیغی در شهر غراف در نزدیکی ناصریه در عراق را به عهده گرفت. در کنار آن، تا سال ۱۹۶۲م به تدریس در حوزه علمیه نجف نیز پرداخت و شمار زیادی از طلاب علوم دینی از لبنان، عراق، پاکستان و هند تحت تعلیم ایشان آموزش دید.
ایشان پس از بازگشت به لبنان و سکونت در شهر برج البراجنة، به تبلیغ امور دینی و تدریس علوم اسلامی در مسجد و مدرسه التکامل الاسلامی پرداخت.
فعالیت‌های سیاسی
آیت‌الله عبدالامیر قبلان در سال ۲۰۰۰م، پس از رحلت آیت‌الله محمدمهدی شمس‌الدین، به ریاست مجلس اعلای اسلامی شیعیان لبنان برگزیده شد. ایشان قبل از آن، نائب‌رئیس مجلس اعلای اسلامی شیعیان بود. این مجلس، نخستین مرکز رسمی شیعیان در لبنان است که با تلاش امام موسی صدر در سال ۱۹۶۹م تأسیس شد.
آیت‌الله قبلان با امام موسی صدر همکاری داشت و در کنار ایشان، یکی از مؤسسان جنبش امل، از تشکل‌های سیاسی شیعه در لبنان بود و ریاست هیئت شرعی آن را نیز بر عهده داشت.
فعالیت‌های عمرانی
علامه قبلان مؤسسات و نهادهای متعدد مذهبی، علمی و درمانی در شهرهای مختلف لبنان احداث کرد. برخی از آنها عبارت‌اند از:
- مسجد، حسینیه و کلینیک درمانی الامام الحسین(ع) در برج البراجنة
- مدرسه التکامل الاسلامی
- مسجد اهل‌البیت(ع)
- حسینیه امام الصدر
- مدرسه و حسینیه در جبیل
- مسجد اهل‌البیت(ع) در شبریحا (شهرستان صور)
- حسینیه الامام الصدر در شبریحا (شهرستان صور)
- مسجد و حسینیه در کفرا (جنوب لبنان)
- مرکز اهل‌البیت(ع)، مدرسه علمیه، کتابخانه عمومی و حسینیه در حارة حریک
- مسجد و حسینیه در بیت شاما
- کتابخانه عمومی
- مرکز پزشکی اهل‌البیت(ع)
- زایشگاه و مرکز پزشکی اهل‌البیت(ع) در بئر الحسین
- کلینیک دندان‌پزشکی، آزمایشگاه و داروخانه
- آسایشگاه سالمندان در بعلبک با نام دار العمر الجدید
- آسایشگاه سالمندان در کفرا با نام دار لرعایة العجزة و المسنین
- مرکز فیزیوتراپی
- مرکز اورژانس
- کلینیک بیماران سرپایی
- بیمارستان تخصصی جراحی و درمان بیماری‌های صعب‌العلاج قفسه سینه
- بیمارستان تخصصی درمان بیماری‌های آسم و آلرژی
- سالن همایش‌ها و جلسات
- انجمن خیریه برای ایتام
ایشان همچنین کتابخانه‌ای عمومی در شهر غراف در کشور عراق بنا کرد.
اندیشه‌ها
علامه شیخ عبدالامیر قبلان مواضعی اعتدال‌محور داشت، به وحدت ملی معتقد و صاحب این شعار بود: «تا زمانی که وصل باشد، فصل جایز نیست». ایشان همچنین به وحدت اسلامی و همبستگی عربی-اسلامی باور داشت.
آیت‌الله قبلان از حامیان آزادسازی فلسطین و مبارزه با رژیم صهیونیستی بودند و هرگونه توافق و عادی‌سازی روابط با این رژیم را حرام می‌دانست.
آثار و تألیفات
آیت‌الله قبلان آثار متعددی نگاشته است که برخی از آنها عبارت‌اند از:
- عقیدة المؤمن
- اشعة من حیاة الرسول(ص)
- المنافقون فی القرآن
- خلق المؤمن
- عمل المؤمن
- کتاب الکبائر
- کتاب الغیبة
- من وحی رمضان
- من وحی عاشوراء
- کیف تصلی الصلاة الصحیحة
- فی رحاب الامام السجاد
- علی ضفاف الغدیر
- الصوم، ارادة و عزیمة و جهاد
- الجدید فی قواعد اللغة العربیة
- من قواعد الهمزة
- خیر الکلام
- سلسلة رجال و مواقف
- شرح دعاء الامام زین العابدین فی مکارم الاخلاق
رحلت
آیت‌الله عبدالامیر قبلان پس از تحمل دوره‌ای بیماری در ۱۳ شهریور سال ۱۴۰۰ش، در ۸۵ سالگی در بیمارستان الزهرا(س) بیروت، دار فانی را وداع گفت. پیکر ایشان در ۱۶ شهریور، تشییع و در قبرستان روضة الشهدین شهرستان بعبدا آرام گرفت. در پی ارتحال این عضو برجسته مجلس اعلای شیعیان لبنان شخصیت‌ها و نهادهای سیاسی و مذهبی لبنان، عراق و ایران پیام‌های تسلیت جداگانه صادر کردند. نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان در پیام تسلیت خود، ایشان را سایه‌ای از سایه‌های امام موسی صدر دانست که برای اعتدال، همزیستی و مقاومت با محرومیت و اشغالگری، تلاش زیادی کرد.
بخشی از پیام تسلیتی که آیت‌الله خامنه‌ای ولی امر مسلمین جهان به مناسبت رحلت این عالم لبنانی خطاب به سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان صادر کردند، چنین است:
«ایشان دوست با ارزش و با وفائی برای جریان مقاومت و شخص حضرت‌عالی بودند و عمر با برکتی را در خدمت هدف‌های عالی در لبنان گذرانیدند.»
آیت‌الله عبدالامیر قَبَلان (۱۹۶۳-۲۰۲۱م) عالم مجاهد شیعه، رئیس مجلس اعلای شیعیان لبنان و از مؤسسان جنبش امل بود که در راستای وحدت اسلامی در لبنان تلاش‌های زیادی انجام داد. ایشان از چهره‌های برجسته مقاومت اسلامی و از مخالفان توافق با رژیم صهیونیستی بود.
آیت‌الله عبدالامیر قَبَلان (۱۹۶۳-۲۰۲۱م) عالم مجاهد شیعه، رئیس مجلس اعلای شیعیان لبنان و از مؤسسان جنبش امل بود که در راستای وحدت اسلامی در لبنان تلاش‌های زیادی انجام داد. ایشان از چهره‌های برجسته مقاومت اسلامی و از مخالفان توافق با رژیم صهیونیستی بود.
این عالم شیعه، در حوزه علمیه نجف از عالمانی چون آیات عظام سید ابوالقاسم خویی، سید محمدباقر صدر و سید محسن حکیم بهره برد و به درجه اجتهاد نائل شد و پس از مدتی تدریس و تبلیغ در عراق، به لبنان بازگشت و در آنجا منشأ خدمات گسترده علمی، دینی و عمرانی شد. احداث مساجد، حسینه‌ها، مدارس علمیه و مراکز درمانی متعدد، برخی دیگر از خدمات ایشان است.
از آیت‌الله قبلان آثار متعددی در موضوع اهل‌بیت(ع)، کلام، اخلاق و ادبیات عرب بر جای مانده است.
زندگی‌نامه
علامه شیخ عبدالامیر قبلان در سال ۱۹۳۶م در «میس الجبل» واقع در جبل عامل لبنان، چشم به جهان گشود. پدرش شیخ محمدعلی قبلان و پدربزرگش شیخ موسی قبلان، از علمای برجسته لبنان بودند و در جنبش علمی و سیاسی منطقه جبل عامل، نقش مهمی داشته‌اند. پدرش منصب «مفتی جعفری ممتاز» را بر عهده داشت که پس از او به فرزندش عبدالامیر قبلان رسید.
ایشان برای تحصیلات حوزوی به نجف اشرف مهاجرت کرده و در سال ۱۹۶۳م به لبنان بازگشت و در شهر برج البراجنة در جبل عامل ساکن شد. فرزند ایشان، شیخ احمد قبلان، نائب‌رئیس مجلس اعلای شیعیان و امام جمعه شهر برج البراجنة لبنان است.
تحصیلات
شیخ قبلان ادبیات عرب و مقدمات علوم دینی را از پدرش آموخت و علوم آکادمیک را در معهد الرز در بیروت گذراند. ایشان برای تحصیل دروس حوزوی به حوزه علمیه نجف اشرف رفت و از محضر آیات عظام سید ابوالقاسم خویی، سید محمدباقر صدر، سید محسن حکیم، سید حسین حمامی، سید اسماعیل صدر و محمدتقی جواهری بهره برد.
علامه قبلان از آیات عظام سید اسماعیل صدر و سید کاظم شریعتمداری اجازه اجتهاد و از آیات عظام سید ابوالقاسم خویی و سید محسن حکیم وکالت عام شرعی گرفت.
تبلیغ و تدریس
شیخ عبدالامیر قبلان در سال ۱۹۵۷م، از سوی آیت‌الله سید محسن حکیم، مدیریت امور تبلیغی در شهر غراف در نزدیکی ناصریه در عراق را به عهده گرفت. در کنار آن، تا سال ۱۹۶۲م به تدریس در حوزه علمیه نجف نیز پرداخت و شمار زیادی از طلاب علوم دینی از لبنان، عراق، پاکستان و هند تحت تعلیم ایشان آموزش دید.
ایشان پس از بازگشت به لبنان و سکونت در شهر برج البراجنة، به تبلیغ امور دینی و تدریس علوم اسلامی در مسجد و مدرسه التکامل الاسلامی پرداخت.
فعالیت‌های سیاسی
آیت‌الله عبدالامیر قبلان در سال ۲۰۰۰م، پس از رحلت آیت‌الله محمدمهدی شمس‌الدین، به ریاست مجلس اعلای اسلامی شیعیان لبنان برگزیده شد. ایشان قبل از آن، نائب‌رئیس مجلس اعلای اسلامی شیعیان بود. این مجلس، نخستین مرکز رسمی شیعیان در لبنان است که با تلاش امام موسی صدر در سال ۱۹۶۹م تأسیس شد.
آیت‌الله قبلان با امام موسی صدر همکاری داشت و در کنار ایشان، یکی از مؤسسان جنبش امل، از تشکل‌های سیاسی شیعه در لبنان بود و ریاست هیئت شرعی آن را نیز بر عهده داشت.
فعالیت‌های عمرانی
علامه قبلان مؤسسات و نهادهای متعدد مذهبی، علمی و درمانی در شهرهای مختلف لبنان احداث کرد. برخی از آنها عبارت‌اند از:
- مسجد، حسینیه و کلینیک درمانی الامام الحسین(ع) در برج البراجنة
- مدرسه التکامل الاسلامی
- مسجد اهل‌البیت(ع)
- حسینیه امام الصدر
- مدرسه و حسینیه در جبیل
- مسجد اهل‌البیت(ع) در شبریحا (شهرستان صور)
- حسینیه الامام الصدر در شبریحا (شهرستان صور)
- مسجد و حسینیه در کفرا (جنوب لبنان)
- مرکز اهل‌البیت(ع)، مدرسه علمیه، کتابخانه عمومی و حسینیه در حارة حریک
- مسجد و حسینیه در بیت شاما
- کتابخانه عمومی
- مرکز پزشکی اهل‌البیت(ع)
- زایشگاه و مرکز پزشکی اهل‌البیت(ع) در بئر الحسین
- کلینیک دندان‌پزشکی، آزمایشگاه و داروخانه
- آسایشگاه سالمندان در بعلبک با نام دار العمر الجدید
- آسایشگاه سالمندان در کفرا با نام دار لرعایة العجزة و المسنین
- مرکز فیزیوتراپی
- مرکز اورژانس
- کلینیک بیماران سرپایی
- بیمارستان تخصصی جراحی و درمان بیماری‌های صعب‌العلاج قفسه سینه
- بیمارستان تخصصی درمان بیماری‌های آسم و آلرژی
- سالن همایش‌ها و جلسات
- انجمن خیریه برای ایتام
ایشان همچنین کتابخانه‌ای عمومی در شهر غراف در کشور عراق بنا کرد.
اندیشه‌ها
علامه شیخ عبدالامیر قبلان مواضعی اعتدال‌محور داشت، به وحدت ملی معتقد و صاحب این شعار بود: «تا زمانی که وصل باشد، فصل جایز نیست». ایشان همچنین به وحدت اسلامی و همبستگی عربی-اسلامی باور داشت.
آیت‌الله قبلان از حامیان آزادسازی فلسطین و مبارزه با رژیم صهیونیستی بودند و هرگونه توافق و عادی‌سازی روابط با این رژیم را حرام می‌دانست.
آثار و تألیفات
آیت‌الله قبلان آثار متعددی نگاشته است که برخی از آنها عبارت‌اند از:
- عقیدة المؤمن
- اشعة من حیاة الرسول(ص)
- المنافقون فی القرآن
- خلق المؤمن
- عمل المؤمن
- کتاب الکبائر
- کتاب الغیبة
- من وحی رمضان
- من وحی عاشوراء
- کیف تصلی الصلاة الصحیحة
- فی رحاب الامام السجاد
- علی ضفاف الغدیر
- الصوم، ارادة و عزیمة و جهاد
- الجدید فی قواعد اللغة العربیة
- من قواعد الهمزة
- خیر الکلام
- سلسلة رجال و مواقف
- شرح دعاء الامام زین العابدین فی مکارم الاخلاق
رحلت
آیت‌الله عبدالامیر قبلان پس از تحمل دوره‌ای بیماری در ۱۳ شهریور سال ۱۴۰۰ش، در ۸۵ سالگی در بیمارستان الزهرا(س) بیروت، دار فانی را وداع گفت. پیکر ایشان در ۱۶ شهریور، تشییع و در قبرستان روضة الشهدین شهرستان بعبدا آرام گرفت. در پی ارتحال این عضو برجسته مجلس اعلای شیعیان لبنان شخصیت‌ها و نهادهای سیاسی و مذهبی لبنان، عراق و ایران پیام‌های تسلیت جداگانه صادر کردند. نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان در پیام تسلیت خود، ایشان را سایه‌ای از سایه‌های امام موسی صدر دانست که برای اعتدال، همزیستی و مقاومت با محرومیت و اشغالگری، تلاش زیادی کرد.
بخشی از پیام تسلیتی که آیت‌الله خامنه‌ای ولی امر مسلمین جهان به مناسبت رحلت این عالم لبنانی خطاب به سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان صادر کردند، چنین است:
«ایشان دوست با ارزش و با وفائی برای جریان مقاومت و شخص حضرت‌عالی بودند و عمر با برکتی را در خدمت هدف‌های عالی در لبنان گذرانیدند.»