آشنایی با شیخ صلاحالدین اوزگوندوز
شیخ حمید توران در طول اقامت شش سالهاش در نجف از سال ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۴م، به فراگیری دروس حوزوی همچون ادبیات عرب، فقه و اصول، فلسفه و منطق پرداخت و زبان عربی را به عنوان دومین زبان خارجی خود آموخت. وی در نجف با شیخ صلاحالدین اوزگوندوز آشنا شد و پس از بازگشت به ترکیه، فعالیتهای مذهبی خود را با هم انجام دادند. صلاحالدین اوزگوندوز، رهبر شیعیان ترکیه و از شاگردان آیتالله العظمی سید ابوالقاسم خویی و امام خمینی(ره) در نجف اشرف است.
فعالیتهای فرهنگی-عمرانی
حجتالاسلام و المسلمین توران پس بازگشت از ترکیه، در مسجد منطقه آرالیک به فعالیت پرداخت. او پس از خدمت سربازی در سال ۱۹۷۵و ۱۹۷۶م، به استانبول سفر کرد و با کمک شیخ صلاحالدین اوزگوندوز، مسجد زینبیه را در سال ۱۹۷۸م، یک سال پیش از انقلاب اسلامی ایران، در منطقه هالکانی به عنوان نخستین مسجد شیعیان تأسیس کرد. وی پس از آن به همراه اوزگوندوز، برای تبلیغ شیعه و جلوگیری از مانع شدن دولت وقت از فعالیتهای شیعیان، مساجد متعددی همچون مسجد امام علی(ع) به عنوان بزرگترین مسجد شیعیان ترکیه در سال ۱۹۸۵م، مسجد امام حسن(ع)، مسجد امام حسین(ع) و مسجد ابوطالب را در مناطق شیعه نشین استانبول احداث کردند. شیخ توران و شیخ اوزگوندوز معتقد بودند که اگر شیعیان فقط یک مسجد داشته باشند و در آن فعالیت کنند، دولت به راحتی میتواند فعالیتهای آنان را متوقف و تعطیل کند؛ اما اگر مساجد متعددی داشته باشند فعالیت آنها گسترده باشد، امکان مقابله با آنها کمتر خوهد بود و دولت دیگر نمیتواند از فعالیتهای آنان جلوگیری کند.
حجتالاسلام توران امام جماعت مسجد زینبیه ترکیه، امام جمعه شیعیان استانبول و معاون جمعیت زینبیه کشور ترکیه بود. از دیگر اقدامات ایشان، تأسیس گروه و مرکز مذهبی و فرهنگی زینبیه در سال ۲۰۰۹م با کمک صلاحالدین اوزگوندوز بود. گروه زینبیه، قدیمیترین گروه شیعی در ترکیه به شمار میرود. این گروه نخست به صورت پراکنده در منطقه هالکانی مستقر شدند و فعالیت خودشان را از مسجد زینبیه در استانبول آغاز کردند و سپس فعالیتهای خود را به دیگر مناطق و شهرها گسترش دادند.
مرحوم توران، همچنین سایتی با عنوان سایت زینبیه راهاندازی کرد که تأثیرات فراوان و گستردهای در تبلیغ و نشر تشیع و معارف اهل بیت(ع) داشت. ایشان درباره نامگذاری مسجد و فعالیتهایش به «زینبیه»، گفته است که حضرت زینب(س) پیام عاشورا و قیام امام حسین(ع) را به گوش جهانیان رساند و آن را زنده نگهداشت. ما نیز به پیروی از آن حضرت و الگوگیری از روش ایشان، یاد گرفتیم که چگونه باید در برابر دشمنان قد علم کرد و پیام خود را به گوش دیگران رسانید.
تشکیل انجمن شیعیان استانبول، تأسیس مؤسسه قرآن و عترت استانبول، راهاندازی اولین انتشارات شیعیان استانبول با نام «نور الثقلین» و چاپ نشریه علمدار از دیگر فعالیتهای فرهنگی و مذهبی شیخ توران بود.
ایشان در مصاحبهای با شبکهای تلویزیونی گفته بود ما از زمانی که طلبه بودیم با شیخ صلاحالدین درباره این روزها خیالبافی و آرزو میکردیم بعد از رسیدن به اهدافمان، به شهادت برسیم؛ البته آرزوی شهادت را هنوز هم در سر داریم.
حمایت از نظام جمهوری اسلامی ایران
مرحوم توران در گفتگو با یکی از خبرگزاریهای ایرانی گفته بود که ما اقدامات تبلیغی و ترویجی خود در خصوص مکتب اهلبیت(ع) را با سختی و مشکلات فراوانی آغاز کردیم بهویژه در آن زمان محدودیتها و فشارهای زیادی بر ما وارد میشد. با پیروزی انقلاب اسلامی، فشارها و سختیهای ما افزایش یافت و ما را به اتهام ترویج خمینیگری مورد آزار و اذیت قرار میدادند. ایشان میگوید آن زمان من و شیخ صلاحالدین از انقلاب اسلامی به طور ویژه حمایت و دفاع میکردیم. به دلیل همین حمایت و پشتیبانی از انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران، از سوی دولت لائیک وقت کشورمان به چندین سال زندان محکوم شدیم.
دغدغههای فرهنگی
حجتالاسلام توران به دنبال راهاندازی کانال تلویزیونی شیعه و مدرسه و دانشگاه اسلامی و شیعی بود؛ اما به این آرزوی خود نرسید. وی با توجه به فرهنگ آپارتمان نشینی و احداث ساختمانهای مرتفع، در این اندیشه بود که با راه اندازی شبکه ماهوارهای شیعیان، مساجد را به درون خانهها ببرد و از آن طریق معارف اهلبیت(ع) را به گوش مردم برساند؛ اما به دلیل هزینه بالای آن، امکان احداث آن برای او به وجود نیامد.
امام جمعه شیعیان استانبول بر وحدت مسلمین تأکید داشت و برآن بود که اختلافات مسلمانان جزئی است؛ اما دشمنان بر آن اختلافات دامن میزنند. از نظر ایشان، مسلمانان با گفتگو باید این اختلافات را حل کنند.
ایشان درباره فعالیتهای فرهنگی و تبلیغ و نشر مکتب تشیع میگفت: امام حسین(ع) مایه نجات ما است. با دو دستتان به حسین(ع) بچسبید حتی اگر دستتان را قطع کردند مانند حضرت عباس(ع)، امام حسین(ع) را رها نکنید و با دل و جان به او بچسبید و تمسک کنید.
رحلت
شیخ حمید توران پس از عمری خدمت صادقانه و خالصانه در رواه ترویج مکتب اهلبیت(ع)، به دلیل بیماری قلبی، در سوم سپتامبر ۲۰۱۵م برابر با ۱۲ شهریور ۱۳۹۴ش در بیمارستان محمت آکیف در منطقه هالکانی ترکیه مورد عمل قلب باز قرار گرفت و دو روز بعد در پی عمل جراحی دوم به کما رفت. ایشان مدت ۵۲۵ روز در کما بود و سرانجام در دهم فوریه ۲۰۱۷م برابر با ۲۲ بهمن سال ۱۳۹۵ش پس از یک عمر تلاش در راه تبلیغ و نشر و اعتلای مکتب شیعه به دیار باقی شتافت. پیکر وی در سالروز شهادت حضرت فاطمه (سلام علیها) با حضور جمعی از علما و فضلا و تعداد زیادی از شیعیان ترکیه تشییه شد.
تشییع جنازه باشکوه
ایشان در طول فعالیتهای تبلیغی خود محبوبیت گستردهای در میان شیعیان ترکیه به دست آورد به طوری که تشییع جنازه وی، یکی از تشییع جنازهّهای پرجمعیت ترکیه و اولین تشییع یک شخصیت شیعی بود که با شکوه و عظمت برگزار شد. در تشییع جنازه وی در منطقه هالکانی استانبول، شخصیتها و مقامات دولتی و کشورهای همسایه و اهل سنت حضور داشتند. نماینده مقام معظم رهبری در ترکیه و آذربایجان و مسئول بینالملل دفتر آیتالله سیستانی و نماینده آیتالله سید سعید حکیم از نجف نیز از دیگر حاضران در تشییع جنازه وی بودند.
مجمع جهانی اهلبیت(ع)، آیتالله اعرافی مدیر حوزههای علمیه ایران، آیتالله یدالله دوردوزانی، از مراجع تقلید شیعه در قم، سفیر جمهوری اسلامی ایران در ترکیه، حزب مؤتلفه اسلام، حجتالاسلام و المسلمین استاد حسین انصاریان و بنیاد جهانی آیتالله شیرازی در واشنگتن، به مناسبت درگذشت این عالم و مبلغ شیعی پیام تسلیت صادر کردند.